Tarihi M.Ö. 1900 yıllarında dayanan ilçe, uzun yıllar Hitit Krallığı'nın bir merkezi olmuştur. Daha sonra Asurlular, İranlılar, Araplar, Selokidler, Romalılar ve Bizanslılarca yönetilmiştir. Yakınçağda "Sis" olarak anılan yöreye Ermeniler, Selçuklular, Ramazanoğulları egemen olmuş, 1854'te Osmanlılar'a isyan eden Kozanoğulları Kozan, Kadirli ve Karaisalı ilçelerini almak istemişlerdir. Kurtuluş savaşından sonra burada bulunan Fransıs ve Ermeniler ilçeyi terketmişlerdir. Kozan, 1923 yılında vilayet, 1926 yılında ilçe olmuş ve Adana'ya bağlanmıştır.
 Kozan, Türkiye |
Adana İdari Bölümler Haritası |
| Harita |
Türkiye'de yeri |
| Bilgiler |
| Şehir nüfusu |
136.733[] (2007) |
| İlçe nüfusu |
85.416[] (2007) |
| Yüzölçümü |
1690 km² |
| Rakım |
120 metre |
| Koordinatlar |
|
| Alan kodu |
0 |
| İl plaka kodu |
01 |
| Yönetim |
| Ülke |
Türkiye |
| Coğrafi Bölge |
Akdeniz Bölgesi |
| İl |
Adana |
| Yerel yönetim site |
[] |
| İlçe kaymakamlık site |
[] |
Kozan, Adana ilinin bir ilçesidir. Adana ovasının Yukarı Ova denilen kısmında düz arazinin tepelik bölgeye geçtiği kesimde kurulmuş olup, il merkezine uzaklığı 68 km'dir. İlçe kuzeyde Kayseri, Yahyalı, Feke, Saimbeyli; doğuda Osmaniye, Kadirli; güneyde Ceyhan, İmamoğlu; Batıda Aladağ ilçeleriyle çevrilmiştir. İlçenin yüzölçümü 1690 km2'dir.
Tarihçe
İlçe, geçmişinde Sisiyon, Sisi ve Sis gibi değişik adlar ile anılan antik bir kenttir. M.Ö. 3. binyılda Güney Anadolu sahil ovalarında, Hitit vesikalarının onlara verdikleri isim ile Luvi (Luwi) kavimleri yaşamaktaydılar. Ayrıca, Mersin-Yümüktepe ve Tarsus-Gözlükule kazılarında görülen M.Ö. 3. binyıl Erken Tunç kültürü, bu Luvi kavimlerine ait idi.
M.Ö. 1900-1200 yılları arasında 700 yıl gibi uzun bir süre Anadolu yarımadasına hakim olan Hititler, Çukurova'yı Uru Adania olarak adlandırmışlardır. Tarım ve hayvancılık yörede çok gelişmiştir. Hitit uygarlığı Adana yöresinde derin izler bırakmıştır (Geç Hitit dönemi).
Daha sonraları Işık Demir ve Bey Demir’in Kozan’ı almasından sonra Çukurova’da Memlük Devleti’nin hakimiyeti görünmektedir. Memlükler’in egemenliği devrinde Halep emirlerine bağlı olan Kozan, merkezden gönderilen valiler tarafından idare edilmekteydi. Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıflamasıyla Anadolu’da beylikler dönemi başlamıştır. 1352'de Şahabettin Ahmet bey tarafından kurulan Ramazanoğlu Beyliği uzun süre Memlükler’e bağlı olarak varlığını devam ettirdi. Osmanlı İmparatorluğu, Çukurova’yı fethedince Memlükler’in aksine bölgenin idaresini buraların hakimi olan Ramazanoğulları’na bırakmıştır. Bu idari uygulamayla Kozan, Adana vilayetine bağlı bir sancak statüsünü almıştır.
1516 yılında Osmanlı İmparatorluğu yönetimine geçen Çukurova ve çevresi 1919 yılına kadar 450 yıl süreyle Türk kalmıştır. Yeni çağda, yöredeki yerleşme faaliyetleri olarak çeşitli Türkmen boylarının yaşıyor olmasına, Ramazanoğlu ve daha sonraki Osmanlılar’ın iskan faaliyetlerine rastanılmaktadır.
1519 ve 1540 yılları arasında yapılan Osmanlı Tahrir Defterleri’ne göre Sis Sancağı; Feke, Anavarza, Lembert, Küpdere ve Parsi-bit (Pars-berd) kalelerinden teşekkül etmekte idi. Sis Sancağı cemrini ise, Savcı-hacılu, Eğlen-oğlu, Avşar ve Kavurgalı gibi cem oluşturmaktaydı.
Osmanlı İmparatorluğu’nun nüfus ve otoritesinin zayıflaması sonucunda Kozan ve çevresinde ortaya çıkan Kozanoğlu Beyliği, 204 yıl yörede hüküm sürmüştür. Kendi başına buyruk hareket eden Kozanoğlu Beyliği’ne son vermek ve merkeze bağlamak için 1865 yılında Derviş Paşa komutasında Fırka-i İslahiye adında bir ordu kuruldu. Ahmet Cevdet Paşa da bu orduya danışman olarak katıldı. Bu ordu sayesinde Kozanoğlu Beyliği yıkılıp, aşiretler Anadolu içlerine sürgün edildi ve yörede tekrar Osmanlı hakimiyeti sağlanmış oldu. 1878 yılında bir kez daha Kozanoğlu isyanı çıktıysa da başarılı olamamıştır.
Kozan ilçesi, 8 Mart 1919’dan 2 Haziran 1920 yılına kadar, bir yıl iki ay süreyle, Fransız ve Ermeni işgalinde kalmış ve 1920 yılında da yeniden Türklerin egemenliğine geçmiştir. 0 tarihten bu yana Türkiye Cumhuriyeti yönetiminde olan ilçede Kozanoğulları, Kerimoğulları, Avşar, Sırkıntı, Berber, Menemencioğulları v.b birçok Türk boyu yaşamaktadır. Ayrıca, Kozan’daki bazı köylerde Arabistan yarımadasından ve Kuzey Afrika’dan göç eden Türkiye vatandaşları da bulunmaktadır.
Nüfus
İlçenin nüfusu 2000 genel nüfus sayımına göre 131.934'dir. Bunun 75.833'si ilçe merkezinde, 56.101'i ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır.
İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; ? belde, ? köy ve ? mahalleden oluşmaktadır.
| Yıllara göre ilçe nüfus verileri |
| Yıllar |
Merkez |
Köyler |
Toplam |
| 2007 |
85.416 |
51.317 |
136.733 |
| 2000 |
75.833 |
56.101 |
131.934 |
| 1997 |
62.793 |
59.204 |
121.997 |
| 1990 |
54.816 |
62.514 |
117.330 |
| 1985 |
|
|
|
| 1980 |
|
|
|
| 1975 |
|
|
|
| 1970 |
|
|
|
| 1965 |
|
|
|
| 1960 |
|
|
|
Milli Mücadelede Kozan
Her yıl 2 Haziran, Kurtuluş Bayramı olarak coşku ile kutlanmaktadır.
 |
|
 |
|
|
 |
Kozan belde ve köyleri |
|
|
İl: Adana ● İlçe Merkezi: Kozan
Beldeler: Gazi • Hacıbeyli
Köyler:
Acarmantaş • Akarca • Akçalıuşağı • Akdam • Akkaya • Alapınar • Andıl • Arslanlı • Aydın • Ayşehoca • Bağözü • Bağtepe • Boztahta • Bucakköy • Bulduklu • Çamdere • Çamlarca • Çandık • Çelenuşağı • Çobanpınarı • Çokak • Çukurören • Çulluuşağı • Çürüklü • Dağlıca • Damyeri • Dikilitaş • Dilekkaya • Doğanalanı • Duraluşağı • Durmuşlu • Düzağaç • Ergenuşağı • Eskikabasakal • Eskimantaş • Faydalı • Ferhatlı • Gedikli • Gökçeyol • Gökgöz • Güneri • Hacımirzalı • Hamamköy • Henüzçakırı • Ilıcaköy • Işıkkaya • Işıklı • İdemköy • Kabaktepe • Kalkumaç • Kapıkaya • Karabucak • Karacaören • Karahamzalı • Karanebili • Kemer • Kıbrıslar • Kızıllar • Kızlarsekisi • Köseli • Kuytucak • Kuyubeli • Kuyuluk • Mahyalar • Marankeçili • Minnetli • Oruçlu • Örendere • Özbaşı • Pekmezci • Postkabasakal • Salmanlı • Şerifli • Tepecikören • Tufanlı • Turgutlu • Turunçlu • Velicanlı • Yanalerik • Yassıçalı • Yeniköy • Yukarıkeçili • Yüksekören • Zerdali
|
İlçenin il merkezine uzaklığı 68 km olup, yüzölçümü 1.690 km'dir.
